MUZEUM MARYNARKI WOJENNEJ na stałe już wrosło w gdyński pejzaż. Dziś trudno wyobrazić sobie Skwer Kościuszki bez wspaniałej sylwetki "Błyskawicy" czy też Bulwar Nadmorski pozbawiony Ekspozycji Plenerowej Broni i Uzbrojenia Morskiego. Upowszechnianie i popularyzacja historii Marynarki Wojennej RP to jeden z głównych filarów naszej działalności. Oferta ekspozycyjna, prezentująca bogate i piękne dzieje oręża polskiego na morzu, skierowana jest do wszystkich, chcących poznać ten rozdział historii naszego kraju.

Utrzymująca się od wielu lat wysoka popularność naszej placówki jest dowodem i wskaźnikiem zainteresowania dziejami Marynarki Wojennej RP. Utwierdza nas również w przekonaniu o potrzebie kontynuacji tego dzieła i rozwijania działalności. Rosnąca popularność Muzeum Marynarki Wojennej wywołuje również systematyczny napływ bezcennych eksponatów i pamiątek, które w nieoceniony sposób wzbogacają muzealne zasoby.

Początki

Pierwsze próby dokumentowania dziejów polskich sił zbrojnych na morzu, czy gromadzenia pamiątek, podejmowane były już w okresie międzywojennym, jednak ograniczyły się praktycznie do formułowania teoretyczno-koncepcyjnych rozważań.

Po zakończeniu II wojny światowej powróciła sprawa utworzenia morskiej placówki muzealnej. Początkowo pamiątki związane z Marynarką Wojenną gromadzono głównie w Gdyni – tutaj zorganizowano w 1945 r. wystawę „Obrona Wybrzeża w 1939 roku”. Ta skromna ekspozycja zlokalizowana w budynku Polskich Linii Oceanicznych spotkała się z wielkim zainteresowaniem.

W 1946 r. podczas inspekcji Wybrzeża marszałek Michał Rola-Żymierski odwiedził wystawę, zapoznał się także z eksponatami zgromadzonymi w Gdyni. Przychylając się do koncepcji wysuwanej przez oficerów Marynarki Wojennej i Muzeum Wojska Polskiego, wyraził wówczas zgodę na utworzenie w Warszawie Muzeum Marynarki Wojennej, jako oddziału Muzeum Wojska Polskiego.

Wkrótce jednak zmieniono koncepcję i jako lokalizację wskazano początkowo obszar Westerplatte, ale ze względów technicznych zmieniono ją na Sopot. Tam, w willi przy ulicy Obrońców Westerplatte, zamierzano uruchomić ekspozycję historyczną, a w przyległym ogrodzie rozmieścić elementy uzbrojenia i broni morskiej. Niestety, pomimo zaawansowanych działań, do powstania Muzeum ostatecznie nie doszło.

Natomiast w styczniu 1947 r. Muzeum Wojska Polskiego zorganizowało w Warszawie wystawę prezentującą tradycje Polskiej Marynarki Wojennej, a w kwietniu tego roku powstał Oddział Historyczny Sztabu Głównego Marynarki Wojennej, koordynujący gromadzenie morskich pamiątek. Dzięki rosnącej liczbie eksponatów, w 1952 r. można było skompletować kolejną wystawę „Marynarka Wojenna w służbie Ojczyzny, w służbie pokoju”. Wysoka ocena i widoczne zainteresowanie wystawą, skłoniły Dowództwo Marynarki Wojennej do podjęcia starań sprowadzenia jej do Gdyni, z myślą zorganizowania stałej ekspozycji.

Powstaje muzeum

Warto pamiętać, że lata powojenne nie sprzyjały popularyzacji dziejów polskich sił zbrojnych na morzu. W historii Polskiej Marynarki Wojennej lat II RP i okresu II wojny światowej brak było elementów zbieżnych z obowiązującą doktryną polityczną opartą na gloryfikacji wysiłku zbrojnego Ludowego Wojska Polskiego, z selektywnym, wręcz marginalnym, traktowaniem dokonań Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. To wpływało na skalę i sposób prezentacji historii oręża polskiego na morzu.

Pierwszą siedzibą Muzeum MW była stara willa przy gdyńskiej plaży, w której ulokowano ekspozycję, a na przyległym terenie o powierzchni 2000 m, ustawiono elementy uzbrojenia i wyposażenia okrętowego. Aktywności pierwszych pracowników zawdzięczamy wzbogacenie zasobów muzealnych unikatowymi eksponatami, jak np. działa artylerii nadbrzeżnej z Helu, działa wydobyte z wraku stawiacza min ORP „Gryf”, działka przeciwlotnicze z ORP „Błyskawica” oraz wiele innych. Ze składnicy muzealnej w Gdańsku sprowadzono kilkanaście luf armatnich i armat morskich z XVII i XIX w.

Pierwszy budynek Muzeum MW

Okręt - muzeum ORP "Burza"

Ekspozycja plenerowa w latach 1953-1974

Przełomem było przejęcie w 1960 r. zasłużonego niszczyciela ORP „Burza”, przekształconego w okręt-muzeum. W czasie 15-letniej muzealnej służby okręt zwiedziło ponad 3,7 mln osób, przy krótszym sezonie wystawienniczym (1.05 – 12.10).