Kalendarium historyczne

28 listopada 1918

ROZKAZ O UTWORZENIU MARYNARKI POLSKIEJ

„Z dniem 28 listopada 1918 roku rozkazuję utworzyć marynarkę polską, mianując jednocześnie pułkownika marynarki Bogumiła Nowotnego szefem Sekcji Marynarki przy Ministerstwie Spraw Wojskowych.” – rozkaz tej treści, podpisany przez naczelnika państwa Józefa Piłsudskiego, uznawany jest za akt założycielski polskiej Marynarki Wojennej.

Bogumił Nowotny – zasłużony podczas wojny oficer liniowy austro-węgierskiej marynarki wojennej już wcześniej, z ramienia Rady Regencyjnej, prowadził działania mobilizujące marynarzy - Polaków z flot zaborczych, do służby na rzecz odradzającej się Rzeczypospolitej. Rosnące liczebnie grupy marynarzy stopniowo pojawiające się nad Wisłą musiały zostać ujęte w ramy organizacyjne. Pojawiały się niepokojące sytuacje grożące buntem. Tabor pływający należało zabezpieczyć na rzecz organizującej się administracji. Niezbędne były energiczne działania.

Okoliczności swojej nominacji tak opisał we wspomnieniach sam Bogumił Nowotny: „… postanowiliśmy zaproponować rządowi względnie ministrowi wojny stworzenie polskiej Marynarki Wojennej, jako części sił zbrojnych i podporządkować ten nowy urząd Ministrowi Spraw Wojskowych. Generał Szeptycki zapytał, czy jestem gotów objąć kierownictwo marynarki. Zgodziłem się i od razu poprosiłem generała, aby wystarał się jak najprędzej o odpowiedni dekret u naczelnika państwa, ze względu na groźne nastroje wśród marynarzy. Już 28 listopada 1918 roku zjawiłem się z polecenia generała Szeptyckiego w pałacu belwederskim. W poczekalni siedział kapitan legionowy Wieniawa-Długoszowski, przyboczny adiutant Piłsudskiego (…) Po krótkim wyczekiwaniu wyszedł z salonu Piłsudskiego najpierw generał Szeptycki, a za nim prezes ministrów Moraczewski, trzymając w ręku podpisany przez naczelnika dekret, mocą którego została utworzona polska Marynarka Wojenna, a ja zostałem równocześnie mianowany jej szefem.Zarówno minister Moraczewski, jak i generał Szeptycki uścisnęli mi serdecznie rękę, winszując nowemu dowódcy pomyślności na tym zaszczytnym stanowisku.”

Szefem Sekcji Marynarki Bogumił Nowotny pozostawał jedynie do 11 marca 1919 – dnia swojej dymisji, którą złożył w związku z konfliktem ze współpracownikami.

Warto też pamiętać, że 28 listopada 1627 roku doszło do zwycięskiej Bitwy pod Oliwą, w której polska flota, pod dowództwem admirała Arendta Dickmanna, pokonała szwedzką eskadrę blokującą Gdańsk.