Kalendarium historyczne

12 grudnia 1952

ROZSTRZELANIE KOMANDORÓW STANIEWICZA, MIESZKOWSKIEGO, PRZYBYSZEWSKIEGO

Nasilające się represje komunistycznego aparatu przemocy dotknęły m.in. kadrę oficerską wywodzącą się z II Rzeczypospolitej. Represje dosięgnęły także oficerów Marynarki Wojennej, nawet na najwyższych stanowiskach. Aresztowano, oskarżając o sabotaż, m.in. kontradmirała Adama Mohuczego (zmarł w więzieniu), komandorów z Szefostwa Techniki i Uzbrojenia MW. Najbardziej tragiczne były losy oficerów oskarżonych w ramach szeroko zakrojonego procesu o spisek w Wojsku Polskim - kryptonim „TUN” (od nazwisk Tatar, Utnik, Nowicki).

W latach 1950/1951 aresztowano: kmdr. por. Zbigniewa Przybyszewskiego, kmdr. Stanisława Mieszkowskiego, kmdr.por. Roberta Kasperskiego, kmdr. Mariana Wojcieszka, kmdr. Jerzego Staniewicza, kmdr. por. Kazimierza Kraszewskiego, kmdr. ppor. Wacława Krzywca. Aresztowano także kmdr. por. Adama Rychla i por.mar. Zdzisława Ficka.

Na podstawie sfingowanych zarzutów, donosów tajnych informatorów, wymuszonych torturami zeznań, obciążających zeznań współpracowników, Najwyższy Sąd Wojskowy wydał 5 wyroków śmierci i 2 wyroki dożywotniego więzienia. Wyroki śmierci wobec Mariana Wojcieszka i Roberta Kasperskiego zamieniono następnie na dożywocie.

Rozstrzelano w więzieniu mokotowskim: Jerzego Staniewicza (12.12.1952), Stanisława Mieszkowskiego (16.12.1952), Zbigniewa Przybyszewskiego (16.12.1952). Ich szczątki odnalezione zostały w wyniku prac ekshumacyjnych na tzw „Łączce” cmentarza powązkowskiego.

Adam Rychel nie stanął przed sądem ze względu stan zdrowia psychicznego, Zdzisław Ficek na mocy wyroku Sądu Marynarki Wojennej został rozstrzelany 2.12.1952.

Represje w Marynarce Wojennej miały o wiele szerszy zasięg. Dotknęły wielu oficerów, podoficerów i marynarzy, wobec których także orzekano karę śmierci. Wielu trafiło do więzienia, straciło zdrowie, wysiedlono z wybrzeża.

16 grudnia 2017 roku, odnalezione na Powązkach i zidentyfikowane szczątki komandorów Staniewicza, Mieszkowskiego i Przybyszewskiego spoczęły, z pełnym ceremoniałem wojskowym, w Kwaterze Pamięci na cmentarzu Marynarki Wojennej w Gdyni – Oksywiu (zdjęcia z uroczystości pogrzebowych poniżej).